HALICILIK

Halı ve kilim dokumacılığı, Anadolu’ya Selçuklularla birlikte gelen bir el sanatıdır. Bu el sanatı, 1202 yılından itibaren düzenli yerleşime geçen Avanos’ta da yapılmaya başlanmış, Osmanlılar zamanında ise, Avanos; dokumacılıkta önemli merkezlerden biri olmuştur.

Avanos’un erkekleri çanak ve çömlekçilikle uğraşırlarken, kadın ve kızları da halı ve kilim dokumuşlardır. Avanos’un bütün kadın ve kızları istisnasız bu el sanatını bilirler. Her evde bulunan “istar” adı verilen tezgahlarda, el emeği göz nuruyla, halılar, kilimler, seccadeler, yastıklar, minderler, heybeler, çuvallar ve yolluklar dokumuşlardır. Dokunan halıların bütünü ; cehri, ceviz kabuğu, serkile, gümüş süpürge, ayva yaprağı, zerdali kökü, narpuz, güvelek, üzüm çekirdeği gibi tabii kök boyalarla boyanmış iplerden dokunur. Halı desenleri olarak, havva başlı, arabelli, çubuk suyu, mihraplı, dersin göbeği, yılanlı bahçe, zambaklı gibi Avanos’a özgü desende halılar üretilir.

Evin ihtiyaçları yanında genç kızların çeyizlikleri özenle dokunmuş, ayrıca 1945-1975 yılları arasında ticari amaçlı olarak, leblebili, kollu, adı verilen piyasa halıları geceli-gündüzlü çalışmayla üretilerek, ev ekonomisine çok önemli katkılar sağlanmıştır. Dokumacılıktaki teknoloji ile kız çocuklarının orta ve yüksek öğrenime yönelmeleri, yıldan yıla bu el sanatlarının büyük oranda azalmasına neden olmuştur. El emeği göz nuru dokumacılık ata sanatı ilçede ve köylerinde bir kaç atelyede kök boyalı ve Avanos’a özgü desenli halı üretilerek, ilçe merkezinde bulunan büyük atelyelerde el dokuması halı dokunarak, ilçeye gelen turistlere satılmaktadır.